AN BÀI – TỰ DO – KẾT QUẢ 

Tấm vải cuộc đời được dệt bằng những gặp gỡ buồn vui lẫn lộn, qua nhiều chặng – đời tu và đời thường! Lúc thì hăng hái quyết tâm lên đường làm lại, khi thì thở than “Chúa ở đâu rồi, con cô đơn quá …!” Sau nhiều thăng trầm, nổi trôi, tôi nghiệm ra một điều, mà khi ngộ ra thì đã trễ: An bài – Tự do – Kết quả.

***

AN BÀI. Mỗi người là một cá thể độc đáo của Thiên Chúa, là một tác phẩm không trùng lắp trong muôn ngàn tác phẩm. Mặc dù khoa học và y học tiến bộ một bước dài, đã lập được mẫu số chung của máu người thành những nhóm A, AB, O … khá thuyết phục, xếp con người vào những cung hoàng đạo hòa hợp hoặc xung khắc nhau … theo ngày sinh tháng đẻ với nhiều giải thích ảnh hưởng không nhỏ đến tương lai và vận mệnh sinh tử của không ít người, sự đồng dạng của các chứng bệnh – nguyên nhân, diễn biến, và kết thúc. Từ đó tìm ra phương thức ngăn ngừa điều trị … ! Nhưng không ai có thể giải thích lý do tại sao anh thuộc nhóm A, còn tôi thì bị xếp vào nhóm B+ …! Những đầu óc vô đạo hài lòng và tự hào với lời giải thích “di truyền”. Tại sao có di truyền? Tác giả của hiện tượng di truyền là ai? Vẫn còn bỏ ngỏ. Còn về hoàng đạo, tại sao chị có sao chiếu mệnh là Thiên xứng, còn anh thì ưu ái được sao Cự giải độ trì ?! Hoặc cùng chào đời cùng ngày, cùng một nơi … nhưng đường đời mỗi người lại mỗi khác! Chỉ cần quan sát dấu vân tay, chỉ tay, bạn và tôi cũng đã phải ngỡ ngàng. Một danh họa đại tài khắc họa ra vô số tác phẩm với phong phú kiểu dáng và đa dạng sắc màu vẫn không dám tự nhận mình không bao giờ trùng lắp. Văn sĩ hay thi sĩ tài ba với tên tuổi lưu danh hậu thế chắc chắn cũng có cảm giác tương tự. Nhưng Thiên Chúa thì không. Với khoảng 4 tỷ người hiện nay trên thế giới, người ta vẫn chưa phát hiện được có 2 dấu vân tay trùng nhau. Rất là huyền nhiệm! Các chỉ tay ngắn dài, sâu cạn, đậm nhạt trên mỗi bàn tay – tại sao – vẫn còn là một nghi vấn chưa có lời đáp thỏa đáng! Phải chăng đó là những dấu chỉ cho tuổi thọ dài ngắn, công danh thành đạt hay thua lỗ, lận đận vướng mắc hay thanh thản hanh thông … ! Các công trình miệt mài nghiên cứu, dày công tham khảo cũng chỉ đọc được và giải thích một cách xuôi tai phần nhỏ trong vô vàn những bí ẩn như thế. Những khắc khoải đó chỉ được an nghỉ khi chấp nhận theo kiểu nói của dân gian rằng “mỗi người đều có số”! Số của anh và số của tôi không giống nhau dù chúng ta có nhiều thứ trùng nhau! Tác phẩm càng được ấp ủ lâu ngày dài tháng, càng được gọt dũa trau chuốt, thì càng cao cả, càng độc đáo, và càng có giá trị. Trong các tạo vật của Tạo Hóa, của Thiên Chúa, thì không một tạo vật nào cao quí hơn con người được, vì “Ta sẽ tạo nên con người giống hình ảnh Ta.” ( Sáng thế 1, 26 – 27 ). Thật là cao quí và sang cả! Chúng tôi gọi đó là sự An Bài của THIÊN CHÚA.

Thật vậy, cuộc đời mỗi người, trước khi được hình thành cho đến khi trở về với cát bụi, dường như đã được sắp sẵn, đã được lập trình từ muôn thuở. Anh và tôi chỉ đến để thực hiện cái chương trình đã có sẵn đó. Đi đâu, ở đâu, làm gì, kiến thức, sự nghiệp, tuổi thọ dài ngắn … của từng người – từng cá vị độc đáo – đều đã được định sẵn.

Mỗi phần số đều có điểm xuất phát và đích đến. Suốt quảng đường dài ngắn đó, lại được dự trù cho những phương tiện phong phú để đạt đến đích một cách viên mãn.

Mỗi phần số cùng những phương tiện được cấp phát miễn phí, nhưng không phải là không có điều kiện – phải có trách nhiệm khai thác, phát huy, sinh lợi ra từ phần vốn được cấp phát, để đến mùa gặt thì hoàn trả lại cả vốn lẫn lời cho Chủ cấp phát, đồng thời phải có trách nhiệm với anh em đồng loại, nói cách khác “mỗi người đều phải lãnh một sứ mạng” khi hiện hữu trong trần gian! Không ai được vô tư “chôn giấu nén bạc được cấp phát”, để bị chê là “biếng nhác” …

Ai cũng có số, đã được lập trình, thế thì tại sao chẳng ai biết được những diễn biến của lập trình đó, thành bại của tôi dường như tùy thuộc vào tôi, đến mức độ mà chẳng phải không có cơ sở khi không ít người, nhất là giới trẻ, sinh viên hiện nay tự hào là “tôi làm chủ cuộc đời của tôi, sống chết là tùy tôi …!” Nói cách khác, mỗi người có quyền sống theo cách mình muốn. Đó là TỰ DO! Ai cũng có tự do!

***

TỰ DO được hiểu là muốn làm gì thì làm, muốn ở đâu tùy ý, giờ nào ăn và lúc nào ngủ, ngủ thành mấy giấc trong ngày … ! Dường như đúng vậy! Trước ngã ba đường, chọn bên trái, hoặc rẽ bên phải là quyền của tôi, không ai cản được, và dường như không ai có quyền cản! Có vẻ hợp lý!

Sau khi hoàn thành một tác phẩm vừa ý tâm đắc, tác giả luôn muốn đặt nó vào một chỗ phù hợp, xứng đáng nhất cho nó. Vị trí này đã được đoán định một cách cụ thể trong tâm trí của tác giả trước khi tác phẩm hoàn thành. Được đặt vào đúng vị trí đã định từ trước không làm giảm giá trị của tác phẩm mà chỉ ngược lại, tăng thêm và làm rực rỡ hơn mà thôi. Đường nét tác phẩm càng chỉnh chu, càng có vị trí tương xứng. Về sự chỉnh chu tinh xảo, không một tạo vật nào vượt qua tác phẩm con người được! Sự đặt định này sẽ rất viên mãn nếu con người hợp tác tốt.

Như vậy, thực hiện đầy đủ và hoàn hảo sự AN BÀI của Thiên Chúa là chọn lựa tốt nhất để khai thác hết những phương tiện kèm theo, phát huy hết số vốn – khả năng đã được cấp phát miễn phí. Ngày về, “miệng vui ca, tay ôm bó lúa ngào ngạt hương”, ta sẽ được xưng tụng là “đầy tớ siêng năng và tài giỏi, hãy vào hưởng phần thưởng … !”

Nhưng tiếc là không phải mọi tác phẩm đều hiểu được chủ tâm của Tác giả! Nói cách khác làm sao để đọc được sự AN BÀI của Thiên Chúa, dấu chỉ nào cho chúng ta biết được “lập trình sắp sẵn từ ngàn xưa” đó mà thực hiện?

Khi hiện hữu trên đời, mỗi người đã được phú ban cho một năng khiếu – thích lãnh vực này, say mê ngành khác, tự cảm thấy mình phù hợp với một chủ đề chuyên môn – một khuynh hướng, thiên hướng, mà còn được đặt tên là “Ơn Gọi”. Trãi qua tháng ngày, ơn gọi này sẽ dần lộ rõ, và được hỗ trợ bằng những yếu tố có vẻ từ bên ngoài – môi trường sinh trưởng, học tập, đào tạo, và trưởng thành, những nhân vật được giao tiếp với, những ấn tượng, thời điểm, vị trí … v. v. – tất cả dường như khách quan, không do chính mình chủ động sắp xếp, nhưng thật ra tất cả đều nằm trong Chương trình Quan phòng của Thiên Chúa. Đó chính là sự AN BÀI. Đến đích huy hoàng ở mức độ nào, đạt được thành quả tốt đẹp viên mãn tròn trịa cấp mấy là tùy thuộc vào con người, đòi hỏi sự cộng tác của chúng ta. Đó chính là TỰ DO. Trong hết mọi biến cố lớn nhỏ của cuộc đời, luôn luôn xuất hiện ít ra là hai khả năng phải lựa chọn A hay B. Mỗi khả năng đều hàm chứa những thuận lợi và khó khăn, những nhẹ nhàng và phức tạp. Nói cách khác là phải chấp nhận hy sinh một khi đã chọn lựa. Không có thành quả đẹp cho “bắt cá 2 tay”. Tại ngả ba đường, bên trái hay bên phải, đích điểm của mỗi bên không trùng khớp nhau, và không quá khó để nhận ra. Nhưng để đi đến đích, đường đi không giống nhau. Đích điểm càng cao thì đường đi càng gian nan vất vả. Tất nhiên không thể khác được. Chấp nhận hy sinh càng tự giác thì gánh nặng càng nhẹ nhàng, càng được bằng an trong tâm hồn. Đó chính là dấu chỉ của chọn lựa đúng! Một dấu chỉ khác là sự nhẹ nhàng đơn giản trong tiến trình. Nhưng rõ nét nhất là sự thanh thản bằng an trong tâm hồn!

Chọn đúng rồi, còn phải thật tâm trung thành, bền chí, kiên trì theo đuổi, vì đích đến không đơn thuần chỉ là một danh xưng ngắn hạn, mà là cả một đời người, còn cả uy tín, chung thủy cho đến hơi thở cuối cùng! “Ai bền đỗ đến cùng mới được cứu thoát.” Công đức không đặt nền tảng trên danh xưng, càng không trên vẻ hào phóng nguy nga hoành tráng bên ngoài, mà trên sự thành tín thâm sâu bên trong, kiên vững đến cùng. “Cha anh em thấu suốt tất cả sẽ thưởng công cho anh em!”

***

KẾT QUẢ. Như vậy, mỗi người đều có tự do lựa chọn, hoặc A hoặc B. Kết quả được quyết định tùy thuộc vào con người. Chọn A mà muốn kết quả B là phi lý, viển vông không thể chấp nhận được. Nói cách khác KẾT QUẢ là do chính con người quyết định. Con người có toàn quyền chọn lựa và quyết định. Khai thác thiên hướng của mình theo một hướng khác, rẽ lối, sang ngang là tự mình chuốc lấy hậu quả không thể biện minh được. Không thể nói “cống hiến hy sinh như vậy là đủ rồi, bây giờ tôi phải khác đi, phải lo cho cái riêng của chính tôi …!” Vì như vậy chẳng khác nào liều lĩnh phủ nhận trách nhiêm của mình một cách vô ích, không có cơ sở thuyết phục.

Tóm lại, khi sáng tạo vũ trụ, sách Sáng thế còn ghi “Chúa chỉ phán một lời thì có mọi sự – trời đất, bể khơi, sông ngòi, muôn thú … , nhưng để tạo thành con người, Chúa lấy bùn nhào nặn, rồi thổi hơi vào … !” Chúa đã phải ấp ủ, cân đo, đong đếm, tính toán, và sắp đặt … hầu cho con người là một tạo vật hoàn chỉnh nhất, tạo vật thượng đẵng! Con người, mỗi cá thể không là một tầm thường trong Ý định nhiệm mầu của Thiên Chúa. Chúa còn yêu thương trang điểm cho con người những huy hoàng cùng danh dự mà không tạo vật nào có được. Ngoài ra, mỗi đấng bậc, Chúa còn dự trù và trang bị thêm một cách dư giã những phương thế để mỗi đấng bậc hoàn thành sứ mạng của mình cách viên mãn nhất.

Như vậy, những rẽ lối, sang ngang nửa chừng với bất cứ vì lý do gì đều là những thất tín, bất trung, qui phục những tự ái, tự phụ hão huyền, đều là những liều lĩnh chọn cho mình một kết quả bi đát và buồn thãm. Thực tế không thiếu những minh chứng cụ thể như vậy. Chỉ có con người phản phúc, bội ước chứ Chúa luôn trung thành trong mọi lời Chúa nói – trong mọi Ý định của Chúa – và thánh thiện trong những việc Chúa làm – các công trình của Chúa. Rẽ lối, sang ngang là liều lĩnh lên án sự TOÀN NĂNG của Chúa, khác nào phủ nhận sự AN BÀI đầy yêu thương của Chúa và kết luận “Chúa thật sự đã lầm khi chọn tôi vào thứ bậc đó, trang trí cho tôi bằng những danh dự và vinh quang này!”

Hôn nhân – Ơn gọi sống bậc gia đình – minh họa khá rõ biểu thức AN BÀI – TỰ DO – KẾT QUẢ. Khách quan AN BÀI đẩy đưa đến những tiếp xúc có vẻ tình cờ, rồi trao đổi chuyện trò, đến hẹn hò quen thân … . Đến thời điểm phải kết thúc – nhiều khi không nằm trong kế hoạch cá nhân – đương sự – cả nam và nữ, sau khi đã cân đo, đong đếm thiệt hơn, ưu điểm và khuyết điểm, gia phong, đạo giáo, cá tính, khả năng thích nghi … của các đối tượng, TỰ DO quyết định nhưng chỉ được chọn – chỉ được chấm – MỘT trong danh sách quen thân có thể dằng dặc như tờ sớ Táo quân, với cả sự thành tâm, tự giác thủy chung sẻ chia hết mọi nỗi niềm. Những yếu tố này sẽ là những dữ liệu cho KẾT QUẢ buồn vui, hạnh phúc dẫy đầy hay ngập tràn u uất thãm thê. Những chia tay ly dị – giải phóng con người khỏi hỏa ngục trần gian – chỉ là những ngụy biện cho những tham lam, ích kỷ, những toan tính vô đạo hạ cấp, những vô trách nhiệm mà những ai còn nhân tính, có lương tri hiểu biết lành mạnh không thể chấp nhận được! Thật vậy, những tan đàn xẻ nghé, những chia tay ly dị là hậu quả của những đi ngang về tắt, bắt lửa từ những rẽ lối sang ngang, những phản phúc bất trung thất tín. Đừng qui trách nhiệm cho khách quan! Càng vô đạo chừng nào, càng bi đát thê thảm chừng nấy. Bức tử các mầm sống, giết chết các thai nhi lúc chưa kịp chào đời là một việc làm man rợ mà không một sinh vật nào thể hiện, là tội ác vô cùng tồi tệ trong các tội. Nghịch lý là các tội ác này lại được công nhận, cấp phép và khuyến khích. “Sinh mạng con người là vốn quí” chỉ là chiêu bài mị dân. Tha hóa càng thêm đồi trụy. Trước mắt chỉ có băng hoại và suy đồi! Thực tế đã quá rõ ràng.

Ơn gọi Tu trì lại còn minh họa rõ nét hơn biểu thức trên. Tu sĩ hoặc Linh mục nếu được hiểu là mức đến theo danh xưng của đời tu, thì không đúng, hoặc ít ra là chưa đủ. Bởi vì các danh xưng đó cùng với những danh dự và hào quang kèm theo được trao ban là để phụng sự Bàn Thờ và phục vụ Dân Chúa – trách nhiệm và sứ mạng. Trách nhiệm là nuôi sống Dân Chúa, và sứ mạng là Rao truyền Ơn Cứu Độ! Chỉ hời hợt theo danh xưng là liều lĩnh, là trọng tội. Bởi vì các nghi thức trang trọng để trở thành tu sĩ hay linh mục không bảo đảm cho sự tín trung suốt đời của các vị liên hệ. Thậm chí Thánh chức Linh mục hoặc Vĩnh khấn cũng chưa là những thuốc chủng có khả năng “miễn dịch” đối với các đi ngang về tắt, nếu các đương sự không luôn tự nhắc nhủ mình phải trung thành tự giác với các sinh hoạt đạo đức như Kinh nhật tụng, Chuỗi Mân Côi, Giờ Chầu Thánh Thể, Suy niệm Lời Chúa, và Thánh lễ hằng ngày .. ! Đây là những rào cản thật vững chắc và hiệu nghiệm được minh chứng một cách thuyết phục bởi vô số các gương sống tiền bối. Tự ý và dễ dàng chước giảm bằng những lý lẽ dường như hợp cảnh một cách chủ quan là liều mình chuốc lấy những họa tai thảm bại không khó để thấy trước. Thật là phúc nếu các bẽ bàng, những ngượng ngùng khi phải thi hành các phụng vụ thánh tiếp theo được thành tâm thú nhận và sửa sai tích cực. Hồi tâm, dừng lại, sửa sai là một may mắn, một đại hồng ân. Biện minh cho qua bằng những cần thiết này nọ là việc làm thường thấy. Nguyện xin cho các vị được luôn tín trung trong giao ước của mình từng ngày sống và đến hơi thở cuối cùng. Đã có không ít những nặng nề kéo lê cuộc đời thánh hiến. Rẽ lối sang ngang và cuối cùng là “bỏ ngũ” một cách bẽ bàng không còn là chuyện hiếm gặp. Nguyện cầu cho các vị luôn tìm thấy niềm vui và nguồn nâng đỡ mỗi ngày! Nguyện cầu cho các vị luôn giữ được lửa của những ngày đầu tiên!

Nhìn lại chính mình, chúng tôi cảm thấy vừa xót xa hối tiếc vừa hạnh phúc thanh thản bằng an trong tâm hồn. Hối tiếc vì nai tơ nhẹ dạ, vì lơi lỏng dễ giải khiến Ơn gọi vỡ vụn, để vuột khỏi tầm tay hoài bão ấp ủ từ nhỏ, mặc dù chưa có chức vụ chi đáng kể.

***

Thật vậy, trong chặng trước – đời tu – như nai tơ, tôi đón nhận tất cả mọi biếu tặng lớn nhỏ, vô tư hay với hậu ý, từ con cái đến cha mẹ – lúc thì cái bánh, bịch kẹo, hộp thuốc bỗ từ con cái, khi thì xấp vải may quần hoặc chiếc áo lạnh đan tay tự làm rất vừa cỡ – do chính phụ huynh, hay chính đương sự …! Hẵn là phải có dụng ý! Tôi không quan tâm, cứ vui vẻ đón nhận.

Có trường hợp với áo dài thỉnh sinh – y phục trước năm vào Nhà Tập – đã đến tận Nhà Dòng, lúc đó đang nghỉ hè, gặp tôi, và thực tâm đề nghị “Anh về làm cha đi để em được làm mẹ!” Trường hợp khác lại trách móc “Anh không muốn đời em tùy thuộc vào anh sao?” Không hiếm trường hợp đã liều lĩnh cất công vượt đường xa cùng với quà bánh đến tận chỗ tôi đang ở – giúp xứ, Ký Túc Xá, hoặc tại nhà quê tôi …! Có phụ huynh lại công khai đề nghị với con gái “Nói ổng bỏ tu đi, về mẹ làm đám cưới lớn cho con!” Vị khác trực tiếp nêu “Cả hai nay đã lớn rồi. Thầy thu xếp đưa người lớn đến nói chuyện …” Trường hợp khác nữa lại khẳng định “Số tử vi của em ghi là ‘vượng phu ích tử’ đó.” … nhiều … ! Tôi đã không ý thức rằng, thái độ lơi lỏng và dễ giải tiếp nhận của mình là nguyên nhân khiến cho Ơn gọi hiến thánh trở thành vỡ vụn thê thảm.

Hẵn là các đứa con – các đương sự – đã mô tả về tôi với các cha mẹ của họ bằng những mỹ từ với các cung bậc ngợi ca thán phục có cánh nên các cha mẹ đã xiêu lòng! Tất cả đều cho tôi những kỷ niệm đẹp, mà đến nay, trong thánh lễ và kinh nguyện hằng ngày, tôi vẫn tha thiết xin Chúa bù đắp lại cho từng trường hợp, cho từng bậc cha mẹ vì những hụt hẫng và cả những tổn thương mà tôi đã vô tình hoặc cố ý gây ra bằng cách này hay cách khác! Xin cho tất cả được bằng yên!

***

Ở chặng sau – là sinh viên Đại học, rồi QGHC – tôi lại được gặp gỡ và quen biết thêm nữa – danh sách những xinh đẹp quyến rũ được bổ sung ngày càng dài ra … .

Quen biết thì nhiều, nhưng chương trình AN BÀI của Chúa thì không sao hiểu nổi. Sự việc đến cách nhẹ nhàng, vào thời điểm tôi không ngờ – có chuẫn bị gì đâu – chỉ có thành tâm và ngoan ngoãn theo Thánh Ý Chúa.

Vào một buổi chiều của những ngày sôi sục căng thẳng đầu tháng Năm lịch sử, Ngọc đã đến Ký Túc Xá và thông báo quyết định của gia đình “Phải tổ chức đám cưới vào ngày 20 tháng Năm này … !”

***

Tôi cảm thấy dường như chính Chúa đã quyết định và chọn lựa cho tôi. Chúa đã ưu ái AN BÀI cho chúng tôi phương án B. Niềm vui hạnh phúc nếu không muốn nói là nỗi tự hào của chúng tôi là gia đình nhỏ hiện nay của chúng tôi, với gia tài vô hình mà không phải ai cũng được. Chúng tôi tin rất vững vàng tình thương Chúa vẫn bao trùm lấy chúng tôi. Sống với tâm tình biết ơn và đền đáp mỗi ngày là tâm niệm và thao thức của chúng tôi. Xin cùng cảm tạ Chúa với chúng tôi và thay cho chúng tôi!

Đến nay, tôi không một mảy may hối tiếc cho sự quyết định và lựa chọn này. Xin tạ ơn Chúa muôn ngàn trùng!

Thủ Đức, tháng 07, 2019

Nguyễn Cang (HB1)